Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης αποτελούν μια μέθοδο μαζικής φυλάκισης με πολλαπλούς στόχους, όπως η εκμετάλλευση της ανθρώπινης εργατικής δύναμης, η ηθική και σωματική εξόντωση των κρατουμένων και ο παραδειγματισμός. Τα ιστορικά και στατιστικά στοιχεία υποδεικνύουν ότι συνιστούν ισχυρότατα μέσα μαζικής εξόντωσης μεγάλης κλίμακας. Η υποδούλωση, όπως τη γνωρίζουμε από τους πανάρχαιους πολιτισμούς έως σήμερα, έγκειται στο γεγονός της αιφνίδιας μετατροπής ενός ανθρώπινου συνόλου σε μη αποδεκτό και της μετατροπής του σε ένα σύνολο υποδεέστερων όντων. Στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, όλες οι κατηγορίες κρατουμένων (Εβραίοι, πολιτικοί κρατούμενοι, Αθίγγανοι και κοινωνικά απροσάρμοστοι, αιχμάλωτοι πολέμου, σωφρονιστικοί κρατούμενοι, ποινικοί κρατούμενοι, μάρτυρες του Ιεχωβά, ομοφυλόφιλοι κ.ά.), υποβιβάστηκαν σε ένα είδος σύγχρονων σκλάβων, χάνοντας αυτομάτως όλα τα προνόμια της καταγωγής, της κοινωνικής θέσης τους και, κυρίως, κάθε δυνατότητας λόγου. Η αφαίρεση του δικαιώματος λόγου ισοδυναμούσε με την αφαίρεση του δικαιώματός τους να είναι άνθρωποι. Ταυτόχρονα, οτιδήποτε δεν είναι άνθρωπος, τοποθετείται σε μια θέση κατώτερη από τον άνθρωπο. Η απώλεια της ταυτότητας του ανθρώπου, μετατρέπει την υπόστασή του σε σώμα μειωμένης αξίας, το οποίο δεν δικαιούται να συμμετέχει ισότιμα στην ανθρώπινη κοινωνία. Η αφαίρεση της ανθρώπινης ταυτότητας καθιστά τον άνθρωπο υποδεέστερο ον, όπως είναι στα μάτια κάποιων ένα ζώο.
Το στρατόπεδο συγκέντρωσης είναι το κατεξοχήν δείγμα όπλου μιας ιδεολογίας, η οποία πολεμά τους εχθρούς της αφαιρώντας τους την ταυτότητα του ανθρώπου. Η ιστορία είναι γνωστή και οι προσπάθειες λήθης δεν δύνανται να σκεπάσουν μια τόσο ισχυρή φρικαλεότητα, που πονά ακόμα και τους μακρινούς απογόνους των θυτών. Μήπως, ωστόσο, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης υπάρχουν ακόμα, σήμερα, με διαφορετικές μορφές;
Φυλακισμένες γυναίκες τραβούν οχήματα γεμάτα με πέτρες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Plaszow στην Πολωνία (1944).
Πηγή εικόνας: US Holocaust Memorial Museum.
Όπως για τη ναζιστική ιδεολογία οι άνθρωποι διακρίνονταν σε ανώτερους και κατώτερους, σε αυτούς που αξίζει να ζουν και σε αυτούς που πρέπει να αφανιστούν, έτσι και οι κυρίαρχες ιδεολογίες στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό τοποθετούν τον άνθρωπο στην ανώτερη θέση της ζωικής πυραμίδας, αναγνωρίζοντάς του δογματικά το δικαίωμα της διαχείρισης της ζωής των ζώων κατά τη βούλησή του. Για τον σύγχρονο άνθρωπο, τα άλλα ζώα, ειδικά όσα δεν εντάσσονται στην προνομιούχα κατηγορία των κατοικίδιων ή ζώων συντροφιάς, όχι μόνο δεν έχουν δικαίωμα στη ζωή, αλλά υφίστανται τρόπους εκμετάλλευσης και μεταχείρισης σαν να μην έχουν συναισθήματα ή νευρικό σύστημα που αισθάνεται τον πόνο. Οι άνθρωποι σήμερα εξακολουθούν να χωρίζουν τη ζωή σε κατώτερη και ανώτερη, σε πλάσματα με μικρότερη ή μεγαλύτερη ευφυία. Η υπεράσπιση της αξίας της ζωής και της ισότητας κάθε μορφής ζωής δεν θα μπορούσε να παραβλέψει το έγκλημα που συντελείται σήμερα σε όλη την βιομηχανία των ζωικών προϊόντων (κρέατος, γάλακτος, αυγών, κ.λπ.).
Δύο κρατούμενοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Buchenwald (1945).
Πηγή εικόνας: Rare Historical Photos.
Είναι τραγικό το γεγονός του ότι, μετά από χιλιάδες χρόνια πολιτισμικής πορείας, οι άνθρωποι δεν έχουν εντάξει στις ιδεολογικές αρχές τους την απαγόρευση της χρήσης για ίδιον όφελος, της κακομεταχείρισης και του φόνου των ζώων. Ενώ οι άνθρωποι γιορτάζουν στις 4 Οκτωβρίου την Ημέρα των Ζώων, τα ζώα που υποφέρουν από τις ανθρώπινες ανάγκες για τροφή, ένδυση, ψυχαγωγία, και εκπαίδευση παραμένουν αφανή. Οφείλουμε να οραματιστούμε μια κοινωνία σεβασμού και ισότητας όπου ο δυνατός δεν εκμηδενίζει τον αδύναμο, αλλά αντιθέτως τον στηρίζει στον αγώνα της επιβίωσης. Ένα ζώο, το οποίο είναι a priori πιο αδύναμο από τον άνθρωπο, είτε λόγω σωματικής ικανότητας είτε διότι δεν κατέχει την ανθρώπινη τεχνολογική ισχύ, θα έπρεπε να αποτελεί πρώτιστο στοιχείο σεβασμού όλων των ιδεολογικών σχημάτων της ανθρωπότητας.
Μήπως, ωστόσο, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης υπάρχουν ακόμα, σήμερα, με διαφορετικές μορφές;
Πηγή εικόνας: Celyn Bowen | Unsplash.
Για να αποφύγουμε τα μελλοντικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, είτε με τη μορφή που υπήρξαν στο παρελθόν είτε με άλλες μορφές, θα πρέπει να αντιληφθούμε και να αποβάλουμε την ιδεολογία που οδηγεί στην κατασκευή στρατοπέδων συγκέντρωσης, δηλαδή εκείνη την ιδεολογία που ταξινομεί τις ψυχές σε ανώτερες και κατώτερες, την ιδεολογία που δεν σέβεται τη διαφορετικότητα και το δικαίωμα στην ύπαρξη. Η μνήμη του Ολοκαυτώματος, μνήμη τραγική για την ιστορία του ανθρώπου, οφείλει να μας θυμίζει τα κακά που επιφέρει η νοοτροπία της ανωτερότητας, η λογική του ότι δεν είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στη ζωή. Ο πόνος είναι ίδιος για όλους: Για τη μητέρα αγελάδα που της παίρνουν το μικρό της και για την ανθρώπινη μητέρα όταν χάνει το παιδί της.
© Vegan Times & Νεφέλη Κυρκίτσου 11-10-2021
Η Νεφέλη Κυρκίτσου είναι απόφοιτος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών (2008). Έχει πραγματοποιήσει μεταπτυχιακές σπουδές (Master of Arts) στην Architectural Association School of Architecture (Λονδίνο, 2009) και είναι διδάκτωρ του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ (2018). Είναι επίσης απόφοιτος του τμήματος Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ (2019) και πλέον εργάζεται ως ψυχολόγος. Βασικό αντικείμενο της έρευνάς της αποτελεί η κατανόηση της δομής των έργων της αρχιτεκτονικής και της τέχνης μέσω της λακανικής ψυχαναλυτικής προσέγγισης. Διετέλεσε Υπότροφος ΙΚΥ κατά το διάστημα 2016-2018. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή και ελληνικά συνέδρια και έχει δώσει διαλέξεις ως προσκεκλημένη εισηγήτρια σε ελληνικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων, επιστημονικά περιοδικά, και συλλογικούς τόμους.
Ακολουθήστε την Vegan Times στο Google News
Πηγές:
- Πηγή κύριας εικόνας: Εβραίες γυναίκες και παιδιά απελάθηκαν από την Ουγγαρία, χωρίστηκαν από τους άνδρες, και στοιχίζονται σε γραμμή για επιλογή. Στρατόπεδο συγκέντρωσης Auschwitz, Πολωνία, Μάιος 1944. Πηγή: US Holocaust Memorial Museum.
